serviks, serviks kanseri, ve farkındalık
🔎 👀 🤔
Okuma süresi: 5 dakika
Selam! Yılın ilk iki haftasını geride bıraktık bile. Fakat bizim bu Ocak ayında geride kalmasını istemediğimiz bir konu var: serviksler! Ocak ayı, Serviks (Rahim Ağzı) Kanseri Farkındalık Ayı olarak da biliniyor. Serviks kanseri, bazı HPV tiplerinin sebep olabileceği bir kanser türü. Bu yüzden serviks kadar HPV hakkında da konuşmamız gerek!
bu sayıda neler var?
🔎 serviks nesin, neredesin?: Rahim ağzı olarak da bilinen serviksi biraz daha yakından tanıyoruz. Nedir, nerededir, ne işe yarar gibi soruları cevaplıyoruz.
👀 serviks kanseri hakkında neler biliyorsun?: Serviks kanseri neden olur, nasıl önlenir gibi soruların cevaplarıyla, Ocak Ayı Serviks Kanseri Farkındalık Ayına bir selam gönderiyoruz.
🤔 HPV tam olarak nedir?: HPV’nin ne olduğunu ve HPV’den korunmak için uygulayabileceğin 5 öneriyi paylaşıyoruz.
serviks nesin, neredesin? 🔎
Rahim ağzı olarak da bilinen serviks, rahmin alt kısmında ve vajinanın üst kısmında yer alır. Yaklaşık 3-4 cm uzunluğundadır, silindirik bir şekle sahiptir ve çoğunlukla bağ dokusu ve kaslardan oluşur. Serviks, rahmin ve üreme sisteminin bir parçasıdır.
Rahim ağzının bir kısmı mukus üreten ve salgılayan bezler içerir. Regl döngüsünün çoğunda ve gebelik sırasında bu mukus kalındır. Bu, penis-vajina birleşmesi içeren korunmasız cinsel ilişkilerde spermin rahme girmesini engeller. Kalın mukus aynı zamanda rahmin ve diğer üreme organlarının zararlı bakterilerden korunmasına da destek olur.
Yumurtalıktan bir yumurta salındığında (yani yumurtlama gerçekleştiğinde), mukusun yoğunluğu değişir ve incelir. Daha ince mukus, spermin rahim ağzından rahim içine geçmesine izin verir. Gebelik veya menopoz dönemleri dışında her ay (ya da belli aralıklarla), rahim iç tabakası (endometrium) rahim ağzından vajinaya ve vajinadan geçerek de vücuttan dışarıya çıkar. Serviks böylece regl döngüsünde de rol oynar.
serviks kanseri hakkında neler biliyorsun? 👀
serviks kanserinden korunmak için Pap Smear testi yaptırabilirsin!
Rahim ağzı kanseri, büyük oranda HPV’nin yüksek riskli tiplerinin (HPV-16 ve HPV-18 gibi) ilerlemesinden ve önlem alınmamasından kaynaklanır. HPV’nin vücutta olması mutlaka kanser olunduğu anlamına gelmez. HPV gerekli önlemler alındığında önlenebilir, rahim ağzı kanseri ise erken tanı sağlandığında tedavi edilebilir. Rahim ağzı kanserinden korunma ve erken tanı koyma amacıyla en çok başvurulan yöntemlerden biri Pap Smear testidir.
Pap Smear testi için rahim ağzından hücre örneği alınır. Alınan örnekte HPV’nin sebep olabileceği hücresel herhangi bir değişiklik olup olmadığı incelenir. Değişiklik test edilmediyse sonuç negatif olarak belirlenir. Pap testi ile birlikte HPV tiplendirmesi testi de uygulanabilir. Bu testin amacı varsa HPV tipini ve kanser ihtimalini belirlemektir. Yüksek riskli HPV tespit edilmemesi durumunda sonuç negatif olarak belirlenir. HPV yıllar boyunca herhangi bir belirti göstermeyebileceği için rahmi olan insanların özellikle 20’li yaşlarından itibaren düzenli aralıklarla Pap testi yaptırması önerilir.
Hatırlatma: HPV statüsünü öğrenmeyi sağlayacak bir test yoktur. Pap Smear testi, HPV’nin sebep olabileceği kanser ihtimalini test etmek için kullanılır. Pap Smear testi tüm cinsel yolla aktarılan enfeksiyonların taraması değildir. Klamidya, sifiliz, gonore, HIV gibi diğer enfeksiyonlar için ayrıca test yapman gerekir.
HPV tam olarak nedir? 🤔
HPV’den korunmak için faydalanabileceğin 5 önerimizi paylaşıyoruz.
HPV “human papillomavirus” olarak bilinen virüsün baş harflerinin kısaltması ve bu virüsün sebep olduğu cinsel yolla aktarılabilen bir enfeksiyondur. HPV rahim ağzı, vajina, penis, anüs ve boğazda etkinlik gösterebilir; cinsiyet kimliği ve cinsel yöneliminden bağımsız olarak bütün insanları etkileyebilir. 40’tan fazla HPV tipi vardır. Bunlar yüksek riskli ve düşük riskli olarak ikiye ayrılır. Düşük riskli tipler (HPV-6 ve HPV-11 gibi) HPV’den etkilenen bölgede geçici doku değişikliklerine ve siğillere sebep olabilir. Yüksek riskli tipler ise (HPV-16 ve HPV-18 gibi) ilerlemesi ve önlem alınmaması durumunda kansere neden olabilir. Virüsün vücutta olması kanser olunduğu anlamına gelmez. HPV gerekli önlemler alındığında önlenebilen bir enfeksiyondur. Bu önlemlerden bazıları şunlardır:
HPV aşısı yaptır: HPV’yi önlemenin en önemli yöntemi aşıdır. Özellikle ergenlik döneminde veya 26 yaşına kadar HPV aşısı olmak enfeksiyon ihtimalini büyük ölçüde azaltır. HPV enfeksiyonunun sebep olabileceği kanserlere karşı %90’dan daha yüksek bir başarı oranı vardır.
Korunma yöntemi kullan: Partnerli cinsel davranışlar sırasında prezervatif ve oral bariyer kullanmak enfeksiyon aktarımı ihtimalini azaltır. Fakat bu korunma yöntemleri temas eden tenin tamamını kaplamadığından HPV’ye karşı tam koruma sağlamaz.
Düzenli aralıklarla test yaptır: Partnerli cinsel davranışlar deneyimleyen insanların enfeksiyon statülerini öğrenmek ve erken önlem almak için test yaptırması önemlidir. Ayrıca bazı yüksek riskli HPV tiplerinin sebep olabileceği rahim ağzı (serviks) kanseri ihtimaline karşı 21-29 yaş aralığındaki rahmi olan insanların 3 yılda bir, 30-65 yaş aralığındaki insanların ise 5 yılda bir Pap testi yaptırması önerilir.
Doğru kaynaklardan bilgi al: HPV’nin ne olduğuna ve vücutta ne tür etkileri olabileceğine dair güvenilir kaynaklardan bilgi edinmek, enfeksiyon halinde ne yapılabileceğini anlamayı kolaylaştırır.
Seks oyuncaklarını paylaşma: Kişiye özel eşyalarını ve seks oyuncaklarını paylaşmamak HPV aktarımı ihtimalini azaltır.
Bu haftanın sponsoru: OKEY
OKEY, Türkiye’de cinsel sağlıkla ilgili bilinç düzeyini artırmak misyonu ile 1991 yılında kuruldu. 1992'de ülkemizde “prezervatif” kategorisine dair reklam yayınlayan ilk marka oldu. Gençlerin güvenilir bilgiye erişimini misyon edinen OKEY’e, yepyeni HPV kılavuzumuzu destekledikleri için de teşekkür ederiz.
Bizi sosyal medyada takip ediyor musun?: Instagram 🎞 TikTok 🪩 Twitter 🦩